Met enige regelmaat verschijnt er een nieuwe spirituele theorie ten tonele met of het woord quantum in de naam zoals bij quantum touch of quantum healing, of die quantum mechanica gebruikt als verklaringsmodel waarom je met deze nieuwe theorie wonderen kan bereiken. Voor mij betekent het slechts dat ik die nieuwe theorie meteen naar het land der fabelen kan verwijzen. Want quantum mechanica is dan wel heel bijzonder, het is ook volkomen normale natuurkunde en gaat alleen over de concrete wereld waarin we leven.

Allereerst is het goed om vast te stellen wat quantum mechanica precies inhoudt. Rond 1900 ontdekte men dat de afstand van elektronen van een atoomkern niet willekeurig kon zijn, maar altijd op bepaalde strikte afstanden stonden. Plus dat elektronen wel van de ene laag naar de andere laag konden schieten, maar zich nooit tussen de lagen konden bevinden. Dit was in tegenstelling tot de klassieke mechanica van Newton waar er altijd sprake is van een continuum. Een biljartbal rolt mooi over de biljarttafel en springt nooit van de ene plek naar de andere plek. Elektronen doen dat wel en dus was er een nieuwe mechanica nodig. Eentje die rekening hield met de grootte van deze stappen. Het Latijnse woord voor de grootte van een stap is een quantum en zo is de quantum mechanica geboren.

Al snel bleek dat wanneer je met quanta gaat rekenen er bijzondere dingen duidelijk worden. Zo bleek een lichtgolf ook een deeltje te zijn. Net zo goed als dat een molecuul ook een golf bleekt te zijn. Men kwam erachter dat er binnen de quantum mechanica altijd een bepaalde mate van onzekerheid is. Hoe meer je van een deeltje of van een golf de ene eigenschap vaststelt, hoe vager en onbekender de andere eigenschap wordt. Op het hoogtepunt van het onderzoek naar quantum mechanica bleek het mogelijk om op afstand eigenschappen van deeltjes te veranderen zonder dat je contact met deze deeltjes had.

Hoe vreemd dit alles ook klonk en voor de meeste mensen nog steeds klinkt, de vreemdheid zit hem alleen in de woorden die we gebruiken om de wiskunde van de quantum mechanica te beschrijven. De wiskunde zelf is weliswaar complex, maar ook volkomen eenduidig. Het is een statistische wiskundige beschrijving die in talloze experimenten blijkt te kloppen. Pas als we de wiskundebeschrijving van de werkelijkheid in normale mensen taal gaan uitleggen ontstaan de vreemde verhalen.

Het bekendste vreemde verhaal is wel die van de kat die tegelijk levend als dood is. Wiskundig gezien is er niets aan de hand. Omdat quantum mechanica statistisch van aard is, is er een kans dat de kat leeft en is er een kans dat de kat dood is. Zolang niemand het gecontroleerd heeft, is het onbekend en zijn beide mogelijkheden reeel. Pas als je het in normale woorden opschrijft in plaats van in een wiskundige formule gaan mensen er vraagtekens bij zetten.

De standaardmanier om dit probleem op te lossen, is om te weigeren er in normaal menselijk taal over te praten. Het enige dat er is, is de wiskunde en het heeft geen zin om die wiskunde in onze taal tot uitdrukking te brengen omdat onze taal te arm is om er iets zinnigs over te zeggen. Hoe radicaal dit ook klinkt, toch is dit het standaardantwoord op de geheimzinnigheid rond de quantum mechanica binnen de wetenschap. Alleen vinden de meeste mensen buiten de wetenschap (en een paar wetenschappers) dit standunt te radicaal waardoor ze op zoek gaan naar alternatieve manieren om in woorden te beschrijven hoe quantum mechanica werkt.

Het bekendste voorbeeld is de meerwerelden-interpretatie. Die stelt dat in plaats van een kat te hebben die tegelijkertijd levend en dood is, het universum in die situatie gesplitst is in twee universa. Eentje waarin de kat dood is en eentje waar de kat leeft. Hiermee is het probleem van de kat die dood is en tegelijkertijd leeft opgelost want in elke afzonderlijke universum is de kat dood of levend en nooit beide.

Wat er nu gebeurd is, is dat allerlei spirituele fantasten met al deze verhalen aan de haal gegaan zijn en er van alles bij gefantaseerd hebben. Een mooi voorbeeld is de film What de bleep do we know waar een compleet uit de duim gezogen fantasie als quantum mechanica gepresenteerd wordt. Opeens wordt alles mogelijk omdat er altijd wel een alternatieve wereld te vinden is waar het wel allemaal goed gegaan is. Het enige dat je lijkt te moeten doen, is om als spiritueel wezen jezelf van de ene naar de andere wereld te transporteren.

Het slaat allemaal nergens op. Quantum mechanica werkt alleen voor zeer kleine deeltjes. Zodra deeltjes een bepaalde grootte hebben, krijg je een emergentie van nieuwe eigenschappen waarmee de statistische quantum mechanische effecten verdwijnen. Dat is de reden waarom jij of leeft of dood bent, maar nooit dood en levend tegelijkertijd. We weten dat voor grote lichamen de klassieke mechanica van Newton de beste beschrijving is. Die beschrijving klopt nog steeds, ook sinds de quantum mechanica bedacht is. Hele kleine deeltjes die quantum mechanisch werken vormen tezamen een groter geheel, zoals bijvoorbeeld de mens, die het statistisch niveau overstijgt. Heb je weer heel veel mensen bij elkaar dan krijgt die groep weer een statistisch karakter, maar dan met klassieke statistiek.

Het beste kan je het vergelijken met een gas. Een gas bestaat uit heel veel deeltjes en van elk deeltje kunnen we met de klassieke mechanica beschrijven hoe die reageert met de andere deeltjes. Alleen is dit te complex om voor meer dan een paar honderd deeltjes te doen. Zodra je het over miljarden deeltjes in een gas gaat hebben dan blijkt een klassiek statistische beschrijving veel beter te werken en met die klassiek statistische beschrijving krijg je ook nieuwe eigenschappen zoals bijvoorbeeld druk die de deeltjes zelf nooit hebben. Maar andersom werkt het ook: zodra je een klein deeltje in een deeltjesversneller uit elkaar laat spatten dan krijg je een aantal subatomaire deeltjes die zich volgens de quantum mechanica gaan gedragen. Afhankelijk van welk niveau je naar deeltjes kijkt, heb je andere beschrijvingen nodig en met die andere beschrijvingen komen er ook andere eigenschappen te voorschijn.

Op welk niveau je spiritualiteit ook wilt beschrijven, het zal altijd een menselijke gewaarwording zijn. Want zonder menselijke gewaarwording kan je met recht de vraag stellen of het überhaupt bestaat. Ik kan hele theorieën over roze spirituele skippyballen van de planeet Mars houden, maar als mijn claim is dat niemand deze ooit zal waarnemen dan blijft het een inhoudsloos praatje. Het wordt pas interessant als iemand claimt ze wel waargenomen te hebben. Dit geldt ook voor alle spiritualiteit en daarmee is spiritualiteit zo verbonden aan onze beleving dat we ook weten op welk niveau je spiritualiteit dient te beschrijven: als breinactiviteit. Gegeven dat onze beleving nooit quantum mechanisch is (dat is precies de reden waarom we quantum mechanica zo vreemd vinden) heeft het geen zin om quantum mechanica met spiritualiteit te combineren en indien dat wel gebeurt is dat een goede waarschwuwing dat je of met een fantast te maken hebt of, erger nog, met een oplichter. Dus of het nu om quantum touch, quantum healing of matrix energetics gaat, pas op waar je mee aan de slag gaat. Er zijn mensen die er goede ervaringen mee hebben, maar die komen voort uit hoe mensen gehypnotiseerd worden zonder dat men door heeft dat het om hypnose gaat. Met een beetje geluk gaat het goed, maar je neemt wel een risico.

Voor de critici: Ik ken het werk van David Bohm. Hij is zeker een deskundige op het gebied van quantum mechanica, maar het project van Bohm is dat hij van quantum mechanica weer normale klassieke mechanica wil maken zonder de quantum onzekerheid. Dit doet hij met instant informatiedeeltjes hetgeen het hele project altijd al zeer onwaarschijnlijk gemaakt heeft. Vandaar dat hij ook binnen de reguliere natuurkunde ondanks alle spirituele support geïsoleerd heeft gestaan. Plus er is nu bewezen dat zijn theorie onmogelijk is omdat als het mogelijk zou zijn je een mobile perpetuum kan maken. Zie: http://arxiv.org/abs/1205.6894v1

Dit alles heeft niets te maken met de mogelijkheid dat je goede dingen bij mensen bereikt. NLP gaat er sinds jaar en dag vanuit dat mensen met voldoende charisma en goede communicatie bijzondere dingen kunnen bereiken ondanks de theorie die zij aanhangen. Zo werkt gebedsgenezing soms ook. Dat heeft niets met quantum mechanica te maken, maar met de hypnose die ze bewust of onbewust gebruiken. Prima, maar het werkt een stuk beter zonder onzinnige verklaringen.

Categories: Encyclopedia

1 Trackback

Trackback specific URI for this entry

  • The Institute of Unconventional Wisdom: NLP & het Enneagram 
    Encyclopedie voor spiritualiteit
    Hartelijk welkom bij de encyclopedie voor spiritualiteit. Dit is een werk in wording. A Alternatieve geneeswijzen Acupuntuur E Eckhart Tolle Enneagram Entrainment I Innerlijk kind K Kinesiologie Kristallentherapie L Law of Att ...

No comments

Add Comment

Enclosing asterisks marks text as bold (*word*), underscore are made via _word_.
Standard emoticons like :-) and ;-) are converted to images.

To prevent automated Bots from commentspamming, please enter the string you see in the image below in the appropriate input box. Your comment will only be submitted if the strings match. Please ensure that your browser supports and accepts cookies, or your comment cannot be verified correctly.
CAPTCHA