Filosofie en NLP

Een van de redenen dat ik zo goed in het winnen van discussies ben komt omdat ik wijsbegeerte heb gestudeerd en een aantal jaren in filosofie lesgegeven op de universiteit. Filosofie oftewel wijsbegeerte is geen wetenschap, maar (zo denken filosofen) is de hoeder van de wetenschap omdat filosofie nadenkt over nadenken en de kaders van ons denken ter discussie stelt. Filosofie is voor een groot deel het je eigen maken van een traditie. Binnen Westerse filosofie (en voor filosofen is dat de enige echte filosofie) is die traditie 2.500 jaar oud en begon die met Thales van Milete die voor het eerst aan de hand van een berekening een maansverduistering voorspelde. Dat bleek te kloppen en iedereen was zo onder de indruk dat de filosofie en daarmee indirect de wetenschap geboren was. Achteraf zijn de berekeningen teruggevonden en daar bleek niets van te kloppen behalve per toeval het antwoord.

Sindsdien zijn filosofen eeuwen lang bezig geweest om te bedenken wat je wel in een discussie kan zeggen en wat niet. Daar zijn allemaal regels voor die een deel gaan over hoe je iemand overtuigt (dat heet retorica) en voor een deel gaat over wat logisch is om te zeggen (logica). Aan al die regels dient een discussie te voldoen om een goede discussie te zijn en zodra iemand een van die regels overtreedt dan weet je als filosoof meteen dat die persoon een onherstelbare fout gemaakt heeft en of kan blijven volharden in zijn verkeerde standpunt of op zijn schrede dient terug te keren.

Daarnaast hebben filosofen in allerlei stromingen reeds zo'n beetje alles gedacht wat een mens kan denken en tot nu toe bleken al die standpunten grote gaten te hebben volgens de regels van het redeneren. Elke stroming heeft zo zijn eigen fouten. Door het bestuderen van oude filosofen leer je voornamelijk wat er mis is met hun manier van denken. Op die manier bouw je een catalogus op met allerlei fouten van standpunten. Door vragen te stellen (pas dan ook altijd op voor een filosoof die vragen stelt) ontdekt een filosoof in welke stroming iemands gedachten past en dan weet een filosoof dan ook meteen welke fouten er onvermijdelijk aan kleven.

Daar komt bij dat de meeste mensen helemaal geen consistent verhaal hebben en hun gedachten niet in één stroming thuis horen maar in meerdere. Als dat het geval is, en dat is meestal het geval, dan gaat een filosoof helemaal uit zijn dak want als iemands ideeën uit verschillende stromingen voortkomen dan is het feest. Want dan hebben die ideeën niet alleen nog meer reeds bekende fouten, maar overtreden zij ook per definitie de regels van het redeneren omdat een stroming juist een stroming is omdat zij gedwongen door die regels bepaalde zaken buiten de deur wil houden. Zaken die dan wel weer door een andere stroming opgepikt worden.

Op die manier heeft een filosoof drie machtige wapens in discussies waardoor je altijd een discussie van een filosoof verliest. Binnen de filosofie is het net als bij pokeren: degene die het langst filosoof is wint. De reden is dat hij of zij de meeste kennis heeft over de traditie en nog meer missers kent dan iemand die minder lang filosofie studeert.

Het nadeel is echter dat mensen die door een filosoof een hoekje in gedreven worden en dan tegen wil en dank moeten toegeven dat hun denken foutief was zich ook vaak heel naar voelen. Filosofie is wat dat betreft een negatieve activiteit. Vandaar dat ik vandaag de dag mij redelijk inhoudt en filosofie ook combineer met hypnotische taalgebruik zodat mensen niet alleen overtuigd raken door het kracht van het argument maar ook zich goed blijven voelen en zaken op mijn manier gaan zien doordat ik ze hypnotiseer om het met mij eens te zijn. Daardoor werkt filosofie nog veel beter en blijven mensen zich tegelijkertijd goed voelen.

Tenslotte is er nog één belangrijke zaak en dat is dat je als filosoof heel goed in staat bent om te focussen op de inhoud van een bericht. Je kan in vele talen zeggen dat het regent of het nu Frans, Nederlands of Engels is bijvoorbeeld. Toch gaan de meeste mensen ervan uit dat of je het nu in de ene taal of de andere taal zegt je hetzelfde bedoelt (de filosoof Quine heeft overigens overtuigend aangetoond dat dit geenszins het geval is). De kunst is dus om alle opsmuk, emotie en eventuele beledigende opmerkingen uit een bericht weg te filteren en te focussen op wat nu echt de inhoud is. Vaak blijkt er dan verdacht weinig inhoud over te zijn, maar als er wel inhoud in een discussie zit dan is de kunst om vooral op die inhoud te reageren. Als de ander dat dan ook doet dan komt de discussie echt verder. Het idee is dan dat in de botsing van het ene standpunt met het andere standpunt beide standpunten verbeterd worden waardoor er nieuwe betere standpunten naar boven komen.

Speciaal voor NLPers heb ik een uitgebreid artikel geschreven: Filosofie voor NLPers waarin de zes filosofische gereedschappen van professor Jan Bransen beschreven worden om zelf filosoof te worden.