De vooroordelen van het ‘verborgen brein’

Onbewuste vooroordelen zijn een onlosmakelijk onderdeel van het leven. Je zou het een ‘verborgen brein’ kunnen noemen dat niet toegankelijk is voor introspectie. Sporen van deze vooroordelen zijn te zien in verborgen houdingen of opvattingen, maar het echte vooroordeel zal nooit zelf zichtbaar worden.

Neem bijvoorbeeld eerlijkheid en vrijgevigheid. Eigenschappen van de persoonlijkheid waarvan de meeste mensen aannemen dat die zich ontwikkelen door (levens)ervaring met sociale interactie. Echter door subtiele details in de omgeving kan gedrag veranderen. Een Brits onderzoek heeft bijvoorbeeld aangetoond dat in een systeem van vrijwillige bijdrage voor de koffie mensen eerder geld achterlaten wanneer er een foto van ogen onopvallend (maar wel zichtbaar) boven het koffiezetapparaat is opgehangen. De mensen zijn juist minder geneigd iets achter te laten wanneer daar op die plek een stilleven van madeliefjes hangt. Een ander experiment laat zien dat mensen geneigd zijn hogere fooien te geven wanneer de ober de bestelling woord voor woord herhaald. Sterker nog, de fooi ligt gemiddeld 140% hoger dan wanneer de ober de bestelling parafraseert. Het heeft blijkbaar allemaal te maken met sociale nabootsing, onze verborgen vaardigheid om ons gedrag aan te passen aan de groep.

Terwijl sociale signalen interactie op een subtiele manier kunnen versoepelen, kunnen ze ook gevaar met zich meebrengen. Tijdens de ramp in het World Trade Center op 11 september 2001 besloot de groep mensen op de 89ste verdieping dat ze niet in gevaar waren. Zij hebben het niet overleefd. De groep op de 88ste verdieping daarentegen zijn naar de trappen gerend en hebben het wel overleefd. Terwijl iedereen dacht dat ze een autonome beslissing maakten, werd de beslissing in feite door de groep gemaakt. Een groepsbesluit geeft ons een signaal. Wat ieder individu in de groep doet, voelt of denkt is slechts ruis. Uit een analyse van groepsgedrag tijdens een andere bomaanslag op het World Trade Center in 1993 blijkt dat de snelheid van de reactie van een groep afhangt van de grootte van de groep. Hoe groter de groep, hoe langer het duurde voor er een consensus was bereikt. Mensen kunnen zichzelf ondermijnen – en de overlevingskansen verkleinen – door elkaar te helpen.

Hier moet wel bij opgemerkt worden dat het ook anders kan. Er zijn ook voorbeelden van groepen die zeer effectief gemobiliseerd werden, zoals na de Orkaan Katrina toen een geïmproviseerde marine duizenden mensen heeft gered, en in Lower Manhattan op 11 september toen een spontane armada honderd duizenden mensen succesvol heeft geëvacueerd.

Er is een parallel te trekken tussen zelfmoordaanslagplegers, geobsedeerde sportfanaten, excentriekelingen, geweldadige extremisten en hard werkende leidinggevenden. Het verborgen brein streeft naar erkenning en betekenis en kleine groepen, zoals de hierboven genoemde, zijn goed in staat deze erkenning en betekenis te geven. Sociale ‘tunnels’ sturen sommige mensen naar publieke dienstbaarheid en heroïek en anderen naar geweld. Ofschoon het klopt dat mensen ergens bij willen horen, is de parallel moeilijk te onderbouwen. Toch is het een niet zomaar te verwerpen conclusie. Bron: NY Times

[Commentaar: We staan aan de vooravond van een biomedische revolutie die de komende dertig jaar ervoor gaat zorgen dat we veel gezonder blijven en langer in goede gezondheid blijven leven. Wat dat betreft zijn de mensen die vandaag de dag leven een overgangsgeneratie. Het is dus zaak om zo gezond als mogelijk te blijven. Daarvoor is het cruciaal om plezier te maken, te ontspannen en vrij te zijn van problemen zoals angst, stress of verdriet. Maar gezonde voeding is ook van groot belang. Speciaal hiervoor heb ik een gratis rapport gemaakt waarin de belangrijkste afwegingen staan rond het al dan niet slikken van multi-vitamines. Wanneer je meer wilt weten over de wetenschappelijke onderbouwing van multi-vitamines, vraag dan het onderstaande rapport op.